De vakantie is ondertussen al enkele weken achter de rug. Vele cognitief begaafde jongeren keken ernaar uit om terug naar school te kunnen gaan, anderen waren echter minder enthousiast. Voor sommigen wil dat immers ook zeggen dat de dagelijkse druk om te presteren opnieuw van de partij is. Alle taken op tijd afkrijgen, goede toetsen afleggen en ervoor zorgen dat de examens naar behoren lopen. Een druk die behoorlijk hoog kan oplopen.
Verrassend genoeg is goed presteren niet altijd zo evident voor cognitief begaafde jongeren, getuige daarvan de vele aanmeldingen die jaarlijks binnenkomen. Zij blijken regelmatig de nodige vaardigheden te missen. Het niet kunnen doorzetten als het moeilijk is, enkel minimale inspanningen willen leveren, moeite hebben met fouten maken en falen, het hebben van beperkte studievaardigheden, een laag zelfvertrouwen en minder goed ontwikkelde executieve functies (time management, planning, taakinitiatie, …) zijn vaak de boosdoeners. Het belemmert hen om goede resultaten te halen, hetgeen niet overeenkomt met hun zelfbeeld. Als je cognitief begaafd bent, moet het toch juist gemakkelijk zijn om goed te presteren? Ben ik dan wel cognitief begaafd? Misschien ben ik toch niet zo slim als iedereen beweert? Het is dan ook logisch dat dit vaak tot demotivatie leidt, met alle gevolgen van dien.
Bij aanmeldingen rond leren leren is het dus zeer belangrijk dat er in eerste instantie goed gekeken wordt op welk gebied het probleem zich juist situeert:
- Mindset en motivatie: Welke opvattingen heeft de jongere over leren? Is er een intrinsieke motivatie aanwezig? Hoe zit het met faalangst?
- Executieve functies: Is de jongere in staat om het werk te plannen? Is er sprake van uitstelgedrag? Kan de aandacht er voldoende bijgehouden worden?
- Studievaardigheden: Weet de jongere hoe hij/zij moet studeren? Welke leerstrategieën worden reeds toegepast? En hoe wordt er omgegaan met toetsen en examens?
Op basis van deze informatie kan er dan gericht een pad gekozen worden om de jongere te begeleiden. Door de focus op de juiste strategie te leggen, zal de jongere sneller resultaat boeken, waardoor de motivatie opnieuw zal stijgen.
Uiteraard is het belangrijk dat deze verandering duurzaam is zodat ze er jaren nadien nog steeds op kunnen blijven terugvallen. Robert Dilts, een Amerikaanse gedragstherapeut en NLP-pionier, ging ervan uit dat verandering alleen blijvend is als die op meerdere gebieden plaatsvindt. Bij het werken aan verandering is het dus belangrijk dat er gekeken wordt naar volgende onderdelen (Logische Niveaus – NLP model):
- Omgeving: Al hetgeen buiten jezelf ligt. Je omgeving (studeerplek, school) en de mensen in die omgeving (ouders, vrienden, …).
- Gedrag: Waarneembaar gedrag, welke stappen je neemt om iets te bereiken, je houding en wat je zegt.
- Vaardigheden / strategieën: Kwaliteiten en competenties, mentale processen en denkwijzen, wat je goed kan en hoe je dat doet, welke mis je nog.
- Overtuigingen / instellingen: Waarom doe je wat je doet, overtuigingen ten opzichte van jezelf, anderen, de wereld, situaties en verplichtingen.
- Identiteit: Visie die je hebt over wie je bent, hoe je over jezelf denkt, je eigenwaarde en zelfbeeld.
- Zingeving: Waar je voor staat, waar je het voor doet.
Op deze manier vergroten we de kans dat de jongere succesvol blijft, nu en in de toekomst.
Tot slot vind je hier als ouder nog enkele tips, die nuttig kunnen zijn in de begeleiding van jouw kinderen:
- Wees een rolmodel en geef steeds het goede voorbeeld.
- Zorg voor een goed evenwicht tussen net genoeg loslaten en net voldoende begeleiden. De autonomie van het kind moet centraal komen te staan.
- Stimuleer de groeimindset en benadruk vooral het leerproces, niet zozeer het resultaat.
- Focus op wat wel al goed gaat, welke stappen je kind ondertussen al genomen heeft. Vraag waar het nog hulp kan gebruiken.
- Ontketen een vreedzame revolutie door niet meer boos te zijn, te verwijten of te preken.
- Wees oprecht betrokken en analyseer samen met je kind wat er goed / fout liep.
Deze tips zullen ervoor zorgen dat de intrinsieke motivatie van je kind opnieuw stijgt en dat je als ouder niet de hele tijd scheidsrechter, coach, leerkracht, … moet zijn. Je kan dan weer je rol als ouder opnemen, hetgeen de sfeer in het gezin zeker ten goede komt. Hopelijk zal het studeren dan toch weer vanzelf beginnen gaan!
Copyright © 2022 Bjorn Zwakhoven, Kindercentrum De Groeitrap, Wilsele – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Online delen mag mits vermelding van auteur en link naar dit artikel.